μια γυναίκα στο Βερολίνο

Το τελευταίο βιβλίο ανωνύμου που διάβασα ήταν πριν χρόνια ένα κείμενο καταπέλτης, ένας λίβελλος με τίτλο « εναντίον του πάπα ». Κάθε συγγραφέας που επιλέγει να κρατήσει κρυφή την ταυτότητά του έχει προφανώς τους λόγους του. Και στην περίπτωση της «γυναίκας στο Βερολίνο» τα πράγματα ήταν ίσως τόσο άβολα κι επικίνδυνα, όσο και για τον ανελέητο κατήγορο του ποντίφικα, του Βενέδικτου ΣΤ΄. Τραυματισμένος ανδρικός εγωισμός, κακοποιημένο γυναικείο σώμα, η χιτλερική ιδεολογία που κατακρημνίστηκε κι ένας ακόμη χαμένος πόλεμος. Γιατί να θέλουν οι Γερμανοί κι άλλα προβλήματα στο κεφάλι τους? Κανείς δεν επιθυμούσε να μιλάει δημόσια για τους κόκκινους βιασμούς των Γερμανίδων. Ούτε οι ίδιες ακόμα. Γύρισαν οι στρατιώτες απ’ τη μάχη και μαζί με όλα τα άλλα βρήκαν λεηλατημένο και το μέχρι πρότινος αψεγάδιαστο ανδρικό τους πρότυπο. Είδαν πως η δυσκολία του στρατοπέδου ίσως να μην υπερέβαινε σε μέγεθος αυτήν του καταφυγίου και του ξένου κορμιού πάνω στα δικά τους κορίτσια. Το χνώτο των σνάπς να ήταν εξίσου βαρύ κι ανυπόφορο με την καπνισμένη ανάσα του πολυβόλου. Ο τρόμος ακόμη πιο επίμονος. Κι αυτή η γυναίκα μέσα απ’ το ημερολόγιο της γράφει κι αλλιώς την Ιστορία. Την Ιστορία που όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «από κοντά είναι μια πολύ κουραστική υπόθεση». Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα βιβλία που έχω διαβάσει. Δεν είμαι δαιμόνια. Απλώς τυχερή. Αν δεν αφηνόμουν στο συναρπαστικό κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού, όπου το ένα βιβλίο σε πηγαίνει στο επόμενο, δεν υπήρχαν πολλές πιθανότητες να φτάσω στο Βερολίνο. Και δεν υπήρχαν πολλές πιθανότητες γιατί για ακόμη μια φορά αποδεικνύεται πως λογοτεχνικά αριστουργήματα και ιστορικά ντοκουμέντα μπερδεύονται στο τσουβάλι της μετριότητας και της υπερπαραγωγής. Ένα άλλο βιβλίο λοιπόν μου άνοιξε το δρόμο, ποιο δεν έχει σημασία. Και για καλή μου τύχη υπήρχε ένα αντίτυπο στην Αθήνα. Το πήρα στα χέρια μου μια οριακή στιγμή, όπου είχα μπουχτίσει να διαβάζω για τύπους με λυμένα τα πρακτικά τους θέματα, με γεμάτα ψυγεία, φορτωμένες τσέπες, κοσμοπολίτικες ζωές και στημένες καριέρες, διανοούμενους που δε βρίσκουν ικανοποίηση σε τίποτα, ούτε στο κρεβάτι, ούτε στο τραπέζι, ούτε στον καθρέφτη τους τον ίδιο, και χάνονται στην ψυχανάλυση και τη φλυαρία, φυλλομετρώντας σελίδες με διάρκεια ζωής όση αυτή μιας πεταλούδας [ μόλις είχα ολοκληρώσει τον «καθηγητή του πόθου» του Φίλιπ Ροθ τρομερά απογοητευμένη ]. Όχι πως τα πράγματα εδώ είναι ευχάριστα. Διόλου. Η Βερολινέζα φίλη μου τα λέει άγρια. Μα τα λέει ωραία. Τόσο, που απ’ τη φρίκη και τη σκληρότητα της αφήγησης με προφύλαξε η γοητεία και η ευγένεια της γραφής της. Σε μια συνθήκη, όπου η τροφή υπερισχύει του έρωτα, η ζωή κρίνεται από μια ακόμη μισοβρασμένη πατάτα, το σώμα γίνεται ένα ανθεκτικό όχημα για να σε πάει ακόμα μια μέρα παραπέρα, η δύναμη της ψυχής αποδεικνύεται το μόνο σίγουρο καύσιμο, το συναίσθημα εξοβελίζεται αλλά δεν καταφέρνει να φιμωθεί, το ταξίδι πλέον ορίζεται ως μια διαδρομή με το ποδήλατο στο διπλανό τετράγωνο, οι σχέσεις δοκιμάζονται και διαψεύδονται σωρηδόν οι μύθοι. Μπορεί να σας φανεί κάπως αστείο που σας προτείνω ένα τόσο δυσεύρετο βιβλίο και μάλιστα με τέτοια θέρμη. Όμως ακριβώς γι’ αυτό, αξίζει να το αναζητήσετε. Ψάξτε σε εκδοτικούς, βιβλιοθήκες, φιλικά σπίτια, ξεχασμένα πατάρια. Τηλεφωνήστε στα βιβλιοπωλεία, επιμείνετε. Είμαι τόσο ενθουσιασμένη που τον τελευταίο καιρό αναφέρομαι σ’ αυτό με την πρώτη ευκαιρία. Μάλιστα κάποιοι μου είπαν: «α τώρα που το λες, το έχω αυτό το βιβλίο. Πράγματι, το έχω κάπου και δεν το έχω διαβάσει ακόμα». Λοιπόν, ξέρεις κάτι? Δεν πειράζει. Αν το έχεις και δεν το διάβασες ακόμα. Ίσως και καλύτερα. Κράτα το δίπλα σου κι ανάβαλλε την ανάγνωση. Γιατί αν το αρχίσεις, θα το τελειώσεις. Κι όταν το τελειώσεις, ειλικρινά θα λυπηθείς. Ήθελα να τρενάρω τη λήξη του. Αλλά δε γινόταν. Διαβάζεται απνευστί. Το μόνο που με νοιάζει τώρα είναι να αποδώσω δικαιοσύνη. Αυτό το βιβλίο είναι άδικο να χαθεί.

• ← θα τη βρω
• καθένας το δικό του →